پودر و برگ حنا هدیه طبیعت به انسان است. حنا محلولی طبیعی است که برای خالکوبی، رنگ مو، تقویت پوست ومو، مصارف پزشکی و .. از آن استفاده میشود. حنا به نامهای مختلفی در سراسر جهان شناخته شده است؛ مثل آل- خانا، آل حنا، برگ نو مصر، مندی، حینا و … برگ حنا توسط کارگران ماهر از مزارع به صورت دستی جمعآوری میشود. این برگها بر اساس کیفیت طبقهبندی و مرتب شده، خشک و در نهایت پودر و با دقت بستهبندی و مهر و موم میشوند. رنگدانههای موجود در پودر حنا به محض افزودن چند قطره مایع مثل آب و یا آب لیمو فعال شده و از خود رنگ میدهند. با قرار دادن حنا بر روی موها و یا پوست، پس از مدتی قسمت به طور طبیعی رنگ میشود. این رنگ در مقایسه با سایر رنگهای طبیعی، ماندگاری بیشتری دارد و دارای خواص بیشماری است.
برگ حنا دارای تانن، صمغ، پنتوزان، کوئینون و فلاونوئید است. مهمترین ترکیب شناخته شده حنا لاوسون (Lawsone) یا ۲- هیدروکسی- ۱،۴- نفتاکینون می باشد که مادهٔ اصلی رنگی در گیاه است و به میزان حدود ۱ درصد حنا را تشکیل میدهد. . گلهای حنا معطر و دارای اسانس است. حنا همچنین حـاوی مانیتـول و موسیلاژ است.
ترکیبات دیگر حنا، شامل گلیکوزیدهای فنلی متعدد کومارین (Coumarin)، گزانتون(Xanthone)، گلیکوزید بتاسیتوسترول و فلاونوئید نظیر لوتئولین (Luteolin)، کینوئید(Quinoids)، تانن به میزان ۵ تا ۱۰ درصد، رزین و مقداری اسید گالیک به حالت آزاد و مقدار کمی استرول از جمله سیتروسترول هستند.
حنا علاوه بر موارد مذکور دارای مانیتول و موسیلاژ است. وجود موسیلاژ باعث میگردد که برگ حنا به سهولت با آب به صورت خمیر درآید.
مهمترین اثرات گزارش شده حنا
ضد باکتری، ضد بارداری، ضد التهاب، ضد لوسمی، ضد کاندیدا، ضد عفونی کننده، ضد قارچ، ضد تب، ضد اسپاسم، ضد ویروس، ضد آفتاب، قابض، تهوع آور، ادرارآور، قاعده آور، ملین، خلط آور، محافظ کبد، کاهش دهندهی پرفشاری خون، سقط کننده، حساسیت زا، مهار کنندهی نیترات ردوکتاز و مسکن میباشد. پاره ای از این اثرات به شرح زیر توضیح داده شده است:
با توجه به این که حنا یکی از گیاهان، با مقدار قابل ملاحظهای تانن است، لذا دارای خاصیت قوی قابض میباشد؛ به همین دلیل از آن به طور خوراکی در اسهال خونی، زخمهای رودهای – معدهای و به عنوان ادرارآور استفاده میشود. مصرف خارجی و موضعی آن، به عنوان ضد اگزما، درمان جرب (بیماری پوستی واگیری که عامل آن سارکوپتس اسکابیل میباشد)، ضد میکوزیس (بیماری قارچی پوست) و درمان زخمها میباشد.
در بسیاری از نقاط جهان جهت رنگ کردن مو از آن استفاده میکنند. در حال حاضر، محصولات زیادی از حنا به عنوان مراقبت و محافظت از مو در جهان ساخته شده و مورد استفاده هستند، از آن جمله حنای بدون رنگ است؛ این نوع حنا رنگ طبیعی مو را حفظ و آن را درخشان میسازد.
حنا همچنین خاصیت بهبودی زخمهای ناشی از عفونت باکتریهای گرام مثبت را داشته و بر علیه قارچهای مولد کچلی مانند تریکوفیتوز، اسپوروتریکوم و کریپتوکوکوس، موثر است.
از دیگر خواص حنا، خاصیت نرم کنندگی و ضد آفتاب آن است؛ به همین دلیل در فرآوردههای آرایشی – بهداشتی، در سالهای اخیر از آن استفاده میشود و جهت ترک خوردگی پوست، به خصوص دست و پا موثر است. حنا به صورت موضعی در تخفیف دردهای روماتیسمی نیز به کار میرود. جوشاندهی برگ آن برای درمان بیماریهای پوستی، گاهی اوقات تسکین سردرد و دهانشویه به کار میرود. عصارهی برگهای گیاه به عنوان ضد گرفتگی عضلانی دستگاه گوارشی به کار میرود. در بعضی نواحی، گرد برگ حنا، برگ هلو و برگ تانندار گیاهان مختلف را مخلوط کرده و برای رفع اگزما و جلوگیری از تعریق دست و پا بدان میمالند.
پودر حنا همزمان موها را رنگ میکند و به آنها حالت نرمی و درخشندگی میبخشد. علاوه بر آن، خاصیت ضدقارچی دارد و میزان شوره سر یا تشکیل پوسته سر را کاهش میدهد، پوست سر را نرم میکند، کمی از پیچ و تاب موهای مجعد میکاهد و به حالت گرفتن موها کمک میکند. حنا به عنوان یک منبع طبیعی رنگ، موها را به رنگ قرمز زیبا و طبیعی در میآورد و همچون رنگ موهای مصنوعی عمل نمیکند. در واقع، ساقه مو را با رنگ قرمز درخشانی میپوشاند و با استفاده مکرر این رنگ پررنگتر خواهد شد.
حنا نمیتواند مو را روشنتر کند. به علاوه، روی موهای تیره رنگ قرمز یا سایه متمایل به قرمزی ایجاد میکند. استفاده از حنا روی موهای مشکی یا قهوهای سوخته، مو را به رنگ قهوهای روشن یا مشکی بور در میآورد که سایه متمایل به قرمزی نیز در زیر نور آفتاب مشاهده میشود. موهای بلوند با استفاده از حنا به رنگ قرمز طبیعی در میآیند و اگر روی موهای قرمز رنگ (حنایی رنگ) استفاده شود، رنگ قرمز مو را پررنگتر و قرمزتر میکند. حنا موهای قهوهای را بسته به تیرگی و روشنی از یک قرمز طبیعی تا روشن یا قهوهای متوسط تغییر رنگ میدهد. اگر حنا روی موهای سفید استفاده شود، مو را به رنگ نارنجی، قرمز طبیعی یا قرمز پر رنگ در میآورد.
حنا از بین برنده قارچهای مولد کچلی،همزمان موها را رنگ میکند و به آنها حالت نرمی و درخشندگی میبخشد. علاوه بر آن، خاصیت ضدقارچی دارد و میزان شوره سر یا تشکیل پوسته سر را کاهش میدهد، پوست سر را نرم میکند، کمی از پیچ و تاب موهای مجعد میکاهد و به حالت گرفتن موها کمک میکند.
گیاه حنا برای رفع لکه های صورت ، جوش ، لکه های حاملگی و میانسالی ، جهت درمان اگزما و تسکین خارش پوست و ترشحات سوزاکی مهبل ، جهت ضخیم نمودن پوست کف دست و پا و رفع زخمهای بین انگشتان ، جلوگیری از عرق دست و پا واز بین بردن قارچهای پوست سر مورد استفاده قرار میگیرد.